İnsanlar ne zaman “kalemi kağıda dökmeye” ve düşüncelerini bir dizi karmaşık sembolle ifade etmeye başladı? Bulmacanın önemli bir parçası Mezopotamya'dan gelen antik eserler üzerinde tespit edilmiş olabilir.

Schliemann, Homeros'un “İlyada ‘sında Truva'nın Akha (Yunan) kuşatmasını yöneten efsanevi kral Agamemnon'un cesedini bulduğuna inanıyordu (Homeros'un ’Odysseia ”sında da adı geçer ve bazı antik Yunan oyunlarında yer alır). Homeros'a göre Agamemnon Mycenae'de hüküm sürmüştür ve bu eser o zamandan beri “Agamemnon'un Maskesi” olarak bilinmektedir.

Elazığ’da bir tarla sahibinin fidan dikmek için çukur açarken tesadüfen bulduğu, Roma ile Erken Bizans Dönemine ait olduğu değerlendirilen 84 metrekarelik tek parça taban mozaiği gün yüzüne çıkarıldı. Üzerinde onlarca hayvan, ağaç ve bitki türleri tasvir edilen mozaiğin, büyüklüğü, bordürler ve geometrik desenleriyle Türkiye’de ilk olma özelliği taşıdığı değerlendiriliyor.

Anadolu tarihinin kadim uygarlıklarından Urartu Krallığı’nın son büyük kenti olan ve günümüzden 2 bin 700 yıl öncesine tarihlenen Ayanis kentinde sürdürülen kazılarda yeni eserlere ulaşıldı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, Türkiye'den yasa dışı yollarla yurt dışına kaçırılan yaklaşık 2 bin 700 yıllık Bintepeler kolyesi doğduğu topraklara geri dönüyor.

Türk Yapım Şirketi LUGAL Productions, Hitit İmparatorluğu’nu sinemaya taşıyor. Yapım şirketi uzun metraj animasyon film projesi için Hattuşa Antik Kentinde çalışma gerçekleştirdi.

Kütahya'nın Tavşanlı ilçesindeki Tavşanlı Höyük'te gerçekleştirilen kazılarda, 3750 yıllık bir silindir mührün gün yüzüne çıkması Anadolu'nun tarihine yeni bir ışık tuttu.

Lidya Krallığı'nın başkenti Sardes Antik Kenti'nde, Perslerin Lidya'yı işgalinin önünü açan Thymbra Muharebesi'nde savaşan iki askerin iskeleti ile savaş aletleri bulundu.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Düzce ilimizde bulunan Prusias ad Hypium Antik Kenti'nde heyecan yaratan bir keşfin gerçekleştirildiğini duyurdu.

Ordu'daki Aziz Konstantin ve Helana Manastırı’nda in-situ zemin mozaiğine ulaşıldı. Eser Ordu ilinde açığa çıkarılan ilk in-situ zemin mozaiği olma özelliği taşıyor.

“Geleceğe Miras Laodikeia Projesi” kapsamında devam eden sahne binasının restorasyon çalışmaları sırasında eşsiz ve renkli Skylla Grubu heykelleri keşfedildi!

Mara Brankoviç 1417-1420 yılları arasında muhtemelen 1418’de bugün Kosova’nın önemli şehirlerinden biri olan Vuçitrin’de doğar. Babası Sırp Kralı Curac (Djuradj) Brankoviç. Batılılar Jorj veya George, Yunanlılar Yorgo demişler. Annesi Bizans imparatorlarından Johannes VI. Kantakuzenos’un büyük kızı İrene. Sırpça Jerina. Ailenin en büyük çocuğu olan Mara’ya babaannesinin ismi verilir. Todor, Grgur, Katharina-Kantakuzina, Stefan ve Lazar adında beş kardeşi daha vardır.

Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde "Eski Alalah" olarak bilinen Aççana Höyük’te süren çalışmalarda oldukça önemli bir tablet gün ışığına kavuştu.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Aydın ili, Karacasu ilçesi, Geyre Mahallesi sınırları içinde yer alan Aphrodisias Antik Kenti’nde gerçekleştirilen kazılarda muhteşem bir eser bulunduğunu açıkladı.

Çoğu kez Urartu sanatının, kökü derinlere gitmeyen, resmî karakterli elit bir yönetici sanatı olduğuna ve başkent Tuşpa ile aynı zamanda ortaya çıktığına inanılır. Kanımca bu yüzeysel bir değerlendirmedir. Urartu sanatını MÖ 9. yüzyılın sonları ile 8. yüzyıl başlarında ortaya çıkmış öncesiz-köksüz bir sanat olarak nitelemek mümkün değildir.

İzmir merkezli 24 ilde düzenlenen 'Define-1' operasyonlarında, kaçak kazılarla elde edilen Türkiye'ye ait tarihi eserleri yurt dışındaki müzayede evlerine satan organize suç örgütü üyesi 47 şüpheli yakalandı.

Manisa’nın Gördes ve Demirci İlçeleri, arkeolojik açıdan ilin en az araştırılan yöreleridir. Gerek coğrafi, gerekse iklimsel açıdan il genelinden farklı özellikler gösteren bu kısmen sarp arazide gerçekleştirdiğimiz araştırmalar sırasında incelediğimiz buluntu merkezleri arasında Şahin Kayası, sadece arkeolojik açıdan değil, jeolojik ve biyolojik (özellikle botanik) açıdan da dikkat çeken bir merkezdir.

Antik kentler, plajlar ve şehir merkezleri ile sınırla kalan turizme alternatif olarak dünyada uzun mesafeli yürüyüş rotaları yaygınlaşmaya başladı. Genellikle tematik bir öge üzerine kurulu olan yürüyüş yolları bir ülkenin doğasını, kültürünü ve tarihini özümseyerek yavaş çekimde tanıma ve tanıtma olanağı sunmakta.

Antik dönemde bir metropol olan Pergamon’un bugünkü ziyaretçileri, kent tarihinin her bir evresinden kutsal alanları görebilirler. Kentin aşağısındaki düzlük alanda antik çağda da ünlü Asklepeion ve Kızıl Avlu adıyla da bildiğimiz Mısırlı tanrılar onuruna inşa edilmiş kutsal alan bulunur. Akropoliste (yukarı şehir) büyük sunağın temelleri, kent tanrıçası Athena’nın kutsal alanı ve bir kısmı restore edildiğinden uzak mesafeden de görülebilen Traian Tapınağı (Traianeum) yer alır. Uzun zamandır bilinen ve kentin önemli noktalarında duran bu kutsal alanlar, kendilerini anıtsal mimarileri ile gösteriyorlardı.

Antikçağdaki aydınlatma araçlarının başında kandiller gelir. Genelde hediye olarak mezarlarda öbür dünyadaki yolculuğunda önünü aydınlatması amacıyla ölünün ayakucuna konulan kandillerin; evlerin, hamamların ve gymnasiumların aydınlatılmasında da kullanıldığı bilinir.

Günümüzden yaklaşık 9 bin sene önce Neolitik dediğimiz Yeni Taş Devri’nde, bir grup yaratıcı insan, üst üste dizelenmiş, yalnızca çatısından girişi sağlanabilen evlerden oluşan geniş bir köyde bir araya gelmiştir. Bu köye günümüzde, iki büyük höyükten oluşan Çatalhöyük diyoruz.

Hitit metinlerinde Hatti Ülkesinden “Bin Tanrılı Ülke” olarak söz edilir. Metinlerdeki uzun tanrı listeleri bu ifadenin pek de abartılı olmadığını gösterir. Bu bin tanrı içinde Pala, Luwi, Hurri ülkelerinin tanrıları, Hitit öncesi Anadolu’sunun Hatti tanrıları, Yukarı Mezopotamya ve Kuzey Suriye tanrıları yer almaktadır.

Tekirdağ’ın yaklaşık 15 kilometre güneybatısında, Ganos Dağı’nın (son yıllarda, Işıklar Dağı) alçak kuzeydoğu yamaçlarında yer alan Naip tümülüsü, definecilerin yarattığı tehdit üzerine 1984-1985 kış aylarında bir kurtarma kazısına sahne olmuştur. Tekirdağ Arkeoloji Müzesi tarafından gerçekleştirilen kurtarma kazısı sonucunda el değmemiş bir oda mezara ulaşılmış ve mezar eşyaları müzeye alınmıştır. Buluntuların çoğunluğu, Tekirdağ Arkeoloji Müzesi’nde mezar odasının boyutlarında yapılan bir cam model içerisinde sergilenmektedir.

Yenikapı kazı alanında, Theodosius Liman tabanı altında gerçekleştirilen kazılar sırasında, günümüz deniz seviyesinin yaklaşık -6.30 metre altında, Neolitik Döneme ait mimarı kalıntılar, çanak çömlek ile taş ve ahşap aletler tespit edilmiştir.

Aspendos Antik Kenti'nde İki Katlı Dükkânlar-Stoa Kompleksi'nde yapılan kazılar sonucu Zeus ve Aphrodite heykelleri ortaya çıkarıldı.

1800 yıl önce antik kent Doliche’nin, bugünkü adıyla Gaziantep yakınındaki bir köy olan Dülük’ün tanrısı Roma İmparatorluğu boyunca tapınım görür. Bu Tanrı’nın Latince ismi Iupiter Dolichenus’tur.

Kronik yazarı Eusebios’u dikkate alırsak, İstanbul (Byzantion) MÖ 660 yılında, yani günümüzden yaklaşık 2668 yıl önce kurulmuştu. Ancak Antik Çağ kolonilerinin ya da kent-devletlerinin kuruluş tarihleri kesinlikten uzaktır. Yine de başka tarihsel ve arkeolojik veriler ile birlikte dikkate alındığında, Byzantion’un bir koloni olarak kuruluşunu MÖ 7. yüzyıl içine yerleştirmek yanlış olmayacaktır.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kazılar ve Araştırmalar Dairesi Başkanlığı, Laodikeia Antik Kenti kazılarında, Hygieia heykel başı bulunduğunu duyurdu.

Burdur’un Gölhisar ilçesindeki Kibyra antik kentinde bilimsel kazı çalışmaları 2006 yılında başlatılmış ve halen T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izin ve destekleriyle, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi adına Prof. Dr. Şükrü Özüdoğru başkanlığındaki bir ekip tarafından sürdürülmektedir.

Havadan bakıldığında kalbe benzediği için “Kütahya’nın Kalbi” olarak adlandırılan Tavşanlı Höyük’ü 2023 yılında daha özel kılan Türk Arkeolojisi’nde ilk kez bulunan insan derisi kalıntıları oldu.

Taş Tepeler, insanlık tarihindeki büyük dönüşümü ifade eden yerleşik yaşamın başladığı Güneybatı Asya’da, anıtsal mimarisi, görkemli sanatı ve sembolik betimlemeleriyle ayrıcalıklı yeri olan bir bölgeyi yansıtır. Burası Doğu Torosların, Mezopotamya düzlüklerine alçalan eteklerinde, Şanlıurfa’da Harran Ovası’nın etrafını çevreleyen geniş platodur. Milyonlarca yıl süren konar-göçer yaşamdan yerleşik hayata geçen ilk topluluklara ev sahipliği yapan bu coğrafya bir uçtan diğerine 200 kilometrelik bir alana yayılmaktadır.

Çankırı ili merkezinde yer alan ve dünyada eşine az rastlanır bir zenginlikte olan Çorakyerler fosil lokalitesi aslında 1960’lı yıllarda Maden Tetkik Araştırma Enstitüsü ile Alman Linyit Araştırma Grubunun ortak projesi çerçevesindeki araştırmalar sırasında keşfedilmiş bir alandı.

Zeytinburnu Mozaik Müzesi, İstanbul’un sur dışında bulunan en büyük döşeme mozaiklerinden birini yerinde korumak ve sergilemek üzere tasarlanmış, aynı zamanda tarihi çevreye ek niteliği taşıyan çağdaş bir yapıdır.

2008’DEN BU YANA İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü ile birlikte çalışıyorum. 2008-2011 yılları arasında özellikle Yenikapı’da Prehistorik Dönem iskeletleri bulunduğunda kaldırılmasına destek olmak için araziye gitmiştim. O zamanlar, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Prehistorya Bilim Dalı ve Bordeaux 1 Üniversitesi Biyolojik Antropoloji Bölümünde doktora çalışmamı yürütüyordum.

Kazlıçeşme, ismini surların önündeki fetih ordusunun suya ihtiyacı olan askerlerine adeta suyun kaynağını işaret eden kaz sürüsünden almış. Sur dışı olarak burası, fetih sonrasında önce deri işleme, sonra sanayi bölgesi kimliğiyle gelişmiş. İçinde Kazlıçeşme Sanat binasının da bulunduğu alan, 19. yüzyıl ortasında askeri fabrika işçileri için hastane olarak hizmet vermeye başlamış.

İstanbul için, Türkiye için mozaik sanatı oldukça ilginç bir konu. Dünyanın bu tür en eski mozaik uygulamalarının bazı örnekleri de Türkiye’de, Gordion Yassıhöyük’te karşımıza çıkıyor. Zeminde küçük farklı taşları yan yana dizerek birtakım desenler oluşturmak, çok eski çağlardan beri sevilen bir uygulama. Bizim coğrafyamızda da bunun ilginç örneklerini görebiliyoruz.

Konstantin ile birlikte yeni başkent İstanbul’un inşa sürecinde, Roma topografyası ve mimarisinin taklit edildiği bildik bir konudur. Bu adaptasyon sürecinde sur içindeki düzenlemelerin sur dışındaki alanlarda da yapıldığı, bu bağlamda Yedikule Altın Kapı’dan itibaren Kazlı Çeşme Zeytinburnu ve Bakırköy hattının hem mimari hem de fonksiyon olarak yeniden kurgulanmış olduğu anlaşılmaktadır.

Zeytinburnu mozaiklerine, yönelik kazı çalışmaları 2017 yılında başlayarak 2021 yılında tamamlandı. Mevcutta Kazlıçeşme Sanat Galerisi olarak kullanılan binanın güçlendirme çalışmaları sırasında mozaiğin bir kısmının keşfedilmesi sonrasında konu hemen Bölge Koruma Kuruluna ve Arkeoloji Müze Müdürlüğümüze intikal etmiştir.

Anadolu toprakları 2023 yılında da birbirinden değerli arkeolojik keşiflerle şenlendi. Dünyanın başka hiçbir coğrafyasında bulunmayan arkeolojik zenginliğe sahip olan ülkemiz, gerçekleştirilen kazılar ve araştırmalarla her geçen yıl daha da önemli bir konuma ulaşmaktadır. Bu yıl, yasa dışı yollarla yurt dışına kaçırılan pek çok kültür varlığımız,  T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’mızın yürütmüş olduğu çalışmalarla ait olduğu topraklara getirildi.

Antik Dönem mitolojisinin ilham perilerinden dans eden musa (mousa) heykeli Muğla’nın Stratonikeia Antik Kenti’nde yaklaşık 2 bin 175 yıl sonra yeniden gün yüzüne çıkarıldı.

Türkiye’den yasa dışı yollarla çıkarılmış Anadolu kökenli 41 tarihi eser Amerika Birleşik Devletleri’nden doğdukları topraklara dönüyor.

Düzce ilimizde bulunan Prusias ad Hypium Antik Kenti'nde 'Dionysos Kült Yeri'ni tasvir eden bir mozaik bulundu.

Aktüel Arkeoloji Dergisi, Balıkesir Arkeoloji Buluşmaları Sempozyumu 2023 “Mysia ve Çevre Kültürleri Araştırmaları” toplantısında, okuyucularımızı standımıza bekliyoruz.

İnsanlığın geçmişten günümüze olan serüveninin bilgisini barındıran kültür varlıklarının yüklediği sorumluluğun bilinciyle yola çıkan Balıkesir Kent Konseyi ve Büyükşehir Belediyesi’nin, Balıkesir Valiliği’nin teşvikiyle, 2020 yılından bu yana il dâhilinde sürdürülmekte olan arkeoloji ilgisindeki araştırmaları bir araya getirdiği platform, çalışmalarına “Balıkesir Arkeoloji Buluşmaları” çatısı altında, 2021 yılında “Mysia ve Çevre Kültürleri Sempozyumu”, 2022 yılında “Kültür Varlıkları ve Sürdürülebilirlik Sempozyumu” serileriyle devam etmiştir.

İmparator Traian ve Dacialı esirden oluşan heykel grubunun restorasyonu da 250 parçanın birleştirilmesiyle tamamlandı ve 1910 yıl önce yapıldığı orijinal yerine konuldu.

Batman'ın Gercüş ilçesine bağlı Bağözü köyündeki Cehennem Deresi'nde bulunan mağaraların fotoğraflarını çekmek üzere bölgeye giden Hasankeyf müzesi yetkilileri, tesadüfen 3 bin yıllık bir nekropol keşfetti.

Prof. Dr. Andreas Schachner başkanlığında geçen yıl gerçekleştirilen Hattuşa kazılarında keşfedilen hiyerogliflerin deşifre çalışmaları tamamlandı.

İki bin yıllık Karakuş Tümülüsü'nün gizemini ortaya çıkarmak için jeoradar çalışması başlatıldı. Ankara Üniversitesi'nden Dr. Yusuf Kaan Kadıoğlu, yaptığı açıklamada: "Bu çalışmayla kazı yapmadan alanda ne olduğunu tespit edeceğiz".

Apameia Antik Kenti, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesi sınırları içerisinde yer almakta olup arkeolojik kazılar Afyon Kocatepe Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü'nden Dr. Ümit Emrah Kurt’un bilimsel danışmanlığında yürütülmektedir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca yapılan açıklamada; Karahantepe’de sürdürülen arkeolojik kazılarda gerçekçi bir insan heykeli ve Göbeklitepe’deki kazılarda yaban domuzu heykeli açığa çıkartıldı.

Yaklaşık 3300 yıl önce, tonlarca nadir metal taşıyan bir gemi Akdeniz'de, günümüz Türkiye'sinde Uluburun'un doğu kıyılarında battı. Bilim insanları, 1982 yılında keşfedilmesinden bu yana, Geç Tunç Çağı olarak bilinen döneme hâkim olan insanları ve siyasi yapıyı daha iyi anlamak için Uluburun batığının içeriğini inceliyor.

Bu yıl, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nde gerçekleştirilecek olan 43. Uluslararası Kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu’nun tarihi belli oldu.

UNESCO kelimesi, İngilizce “United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization” kelimelerinin baş harfleri alınarak oluşturulmuş ve dilimizde "Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu" biçiminde karşılanmıştır.

Düzce ve Amasra’da yürütülen arkeolojik kazılarda bulunan Büyük İskender (III. Aleksandros) portre başları, Kazılar ve Araştırmalar Dairesi Başkanlığı tarafından yayınlandı.

Anadolu’nun tarihi ahşap direkli ve kirişli camileri UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne ilk kez seri olarak kaydedilen kültürel varlıklarımız oldu.

Antik dönemin en önemli arkeolojik alanlarından biri olan Gordion Antik Kenti UNESCO tarafından “Dünya Mirası” ilan edildi.

Bartın, Amasra, Gymnasium kazılarında, MS 2. yüzyıla tarihlendirilen ve Nymphe olduğu değerlendirilen, 1.53 cm yüksekliğinde bir heykel ortaya çıkarıldı.

Karahantepe’nin sembolü haline gelen “falluslu havuz”un en dikkat çekici unsurlarından biri de “baş” heykeli. Hafif oval planlı olacak şekilde kayadan oyularak yapılan ve içi fallus biçimli dikitlerle bezeli olan havuzun orta üst kenarındaki bu “büst”ün neyi betimlediği ciddi merak konusu.

Literatürde "Urfa Adamı" olarak da bilinen Balıklıgöl Heykeli'nin  "erkek cinselliğini sembolize ettiği" yaygın bir kanı. Bu yorumun en temel nedeni, çağdaşları Göbeklitepe ve Karahantepe'de de rastlanan fallus sembolizminin zamanla Mezopotamya'da şekillenecek "babatanrı" anlayışına giden sürecin ilksel işaretleri olduğu şeklindeki varsayım. Ne var ki, döneminin koşulları ışığında yakından bakıldığında, heykelin pekâlâ farklı yorumlara açık olduğu söylenebilir.

Günümüzün iklim koşulları 12 bin yıl önce son buzul çağının bitmesiyle oluşmaya başlamıştır. Bu yeni koşullar Özellikle Anadolu’da daha önce hiç olmadığı kadar bereketli bir ortam sağlamıştır. Bunun sonucunda milyonlarca yıldır devam eden avcı toplayıcılığın yerini yavaş yavaş yerleşik yaşam almıştır. İlginçtir ki yakın zaman kadar ilk yerleşik toplumlarının ilkel ve zor koşullarda yaşadığı düşünülürdü. Ama artık onların oldukça gelişmiş ve karmaşık sosyal yapılara sahip olduklarını biliyoruz. Bunun en iyi örneklerinden biri Göbeklitepe’dir.